Arzu ULUIRMAK
Art Director
- Kayıt
- 22 Nisan 2008
- Mesaj
- 993
- Tepki
- 14
Grafik Sanatı ve Eğitim
İnsanın çevreye uyum sağlayabilmesi için sürdürülen plânlı ve plânsız etkinliklerin tümü eğitim olgusunu meydana getirir. İnsanın çevresi ile olan bu etkilenme süreci sonunda oluşan eğitimin temelinde de iletişim yatmaktadır.
Bilindiği gibi günümüzde eğitim artık sadece örgün eğitim kurumlarında değil, bu kurumların dışında da gerçekleşmektedir. Örneğin, nitelikli Grafik Tasarım ürünlerinin geniş halk kitlelerini estetik açıdan eğitmekte etkin rolü olacağı bir gerçektir.
Halkın günlük yaşamında afişi, illustrasyonu, animasyonu, çizgi filmleri, endüstri grafiği ve çevre düzenlemeleriyle geniş bir biçimde yer almaya başlayan grafik sanatı halkın eğitiminde etkili olmaya başlamıştır. Grafik sanatı, içinde yaşadığı toplum ile iç içe olan bir sanattır.
Türkiye’de grafik sanatının çok yeni olmasına karşın, bu sanatın oluşumuna etki eden Türk toplumunun köklü sanat geleneği de gözardı edilemez. Anadolu uygarlıklarının kendine özgü sanat anlayışına Çin gölge oyunlarının izlerini katarak Karagöz figürlerini hazırlayan isimsiz sanatçılar, yüzyıllardan beri güzelliğini kaybetmeyen en iyi deformasyonları yapmışlardır. Üstelik, taşıdığı fonksiyon ve her seviyedeki insanı etkileme gücü bakımından Karagöz, bugünkü grafik sanatının amacını o devirlerde gerçekleştirmiştir .İslâmiyetin ve Arapça yazının getirdiği şartlar da en iyi şekilde değerlendirilmiş, “Hat Sanatı” denilen yazıya yeni bir biçim vermenin en iyi örnekleri yaratılmıştır. İşte bu eserler Türk Grafik Sanatının başlangıç ürünleri sayılır.
Bugünkü anlamda Türk Grafik Sanatında ilk eserleri verenler Kenan Temizan ve İhap Hulusi Görey’dir. Önceleri, grafik alanında hizmet verecek grafikerleri eski adıyla Akademi ve Tatbiki Güzel Sanatlar Okulu yetiştirmiş ve uzun süre de grafiker ihtiyacına cevap verebilmiştir. Ancak, grafik sanatına duyulan ilginin artması ve grafik ürünlerinin çeşitlilik kazanması nedeniyle giderek gelişen ve çeşitlenen sanayi dallarının grafiker ihtiyacını gidermekten uzak kalmıştır. Mimar Sinan ve Marmara Üniversitelerine bağlı Grafik Bölümleri olarak eleman yetiştirmeye bu eğitim kurumlarına ilâve olarak Hacettepe ve Bilkent Üniversitelerinde Grafik Sanatları Bölümü bulunmaktadır. Ayrıca,Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Resim Bölümü Grafik Anasanat Dalı ve aynı üniversitenin Meslekî Eğitim Fakültesi Uygulamalı Sanatlar Eğitimi Bölümü Resim Anasanat Dalı da grafik alanında hizmet verecek elemanlar yetiştirmektedir.
Bilindiği gibi, biçimle, renkle, kompozisyon ve yazıyla ilgili her grafik tasarımında grafik sanatçısının çabası vardır.fiişenin biçiminden etiketine, gazetenin genel düzeninden ilânına, afiş, ilâç kutusu, broşür, plâk kılıfı, kitap kabından içindeki düzene kadar pek çok grafik ürününün biçimlendirilmesinde grafikerlerin payı büyüktür.
Günümüzde artık insanlar arası iletişim aracı olarak grafik sanatının önemi bilinmektedir. Grafik ürünlerinin anlatım gücü, söze dayalı anlatım gücünü aşmıştır. Aynı dili konuşmayan, yazmayan, hatta okuma-yazma bilmeyen insanlara grafik simgelerle aynı şeyleri anlatma olanağı vardır. İşte bu olanak, grafik sanatını çeşitli uzmanlık dallarını kapsayan bir meslek durumuna getirmiştir.
Ülkemizde hızla gelişen sanayinin sonucu olarak çevrede estetik niteliği olmayan pek çok ürün görülmekte ve halkın da bu ürünlerden hoşlandığı söylenmektedir. Bu ürünler afiş, kitap kapağı, çocuk kitap resimleri ve diğer günlük kullanılan araç ve gereçlere kadar değişik niteliktedirler. Oysa, bireylerin sadece eğitim kurumlarında eğitilemeyecekleri bir gerçektir. Bu nedenle, halka sunulan her türlü ürünün kültürel ve estetik açıdan eğiticiliği gözden geçirilmeli ve onu bu ürünler aracılığı ile de eğitmeye çalışmalıdır. Halka ne gösterirsek veya neyi sık sık tekrarlarsak ve söylersek onu benimseyeceği bir gerçektir. Ayrıca, bu grafik ürünlerini oluşturan ve bütün aşamalarda farklı görevler alan sanatçıların da bu konuda eğitilip bilinçlendirilmesi gerekliliği de kendiliğinden ortaya çıkmaktadır.
Yrd. Doç. Dr. Emel YILMAZ
(*)Gazi Üniversitesi Meslekî Eğitim Fakültesi Uygulamalı Sanatlar Eğitimi Bölümü Grafik Eğitimi Anasanat Dalı Öğretim Üyesi.
İnsanın çevreye uyum sağlayabilmesi için sürdürülen plânlı ve plânsız etkinliklerin tümü eğitim olgusunu meydana getirir. İnsanın çevresi ile olan bu etkilenme süreci sonunda oluşan eğitimin temelinde de iletişim yatmaktadır.
Bilindiği gibi günümüzde eğitim artık sadece örgün eğitim kurumlarında değil, bu kurumların dışında da gerçekleşmektedir. Örneğin, nitelikli Grafik Tasarım ürünlerinin geniş halk kitlelerini estetik açıdan eğitmekte etkin rolü olacağı bir gerçektir.
Halkın günlük yaşamında afişi, illustrasyonu, animasyonu, çizgi filmleri, endüstri grafiği ve çevre düzenlemeleriyle geniş bir biçimde yer almaya başlayan grafik sanatı halkın eğitiminde etkili olmaya başlamıştır. Grafik sanatı, içinde yaşadığı toplum ile iç içe olan bir sanattır.
Türkiye’de grafik sanatının çok yeni olmasına karşın, bu sanatın oluşumuna etki eden Türk toplumunun köklü sanat geleneği de gözardı edilemez. Anadolu uygarlıklarının kendine özgü sanat anlayışına Çin gölge oyunlarının izlerini katarak Karagöz figürlerini hazırlayan isimsiz sanatçılar, yüzyıllardan beri güzelliğini kaybetmeyen en iyi deformasyonları yapmışlardır. Üstelik, taşıdığı fonksiyon ve her seviyedeki insanı etkileme gücü bakımından Karagöz, bugünkü grafik sanatının amacını o devirlerde gerçekleştirmiştir .İslâmiyetin ve Arapça yazının getirdiği şartlar da en iyi şekilde değerlendirilmiş, “Hat Sanatı” denilen yazıya yeni bir biçim vermenin en iyi örnekleri yaratılmıştır. İşte bu eserler Türk Grafik Sanatının başlangıç ürünleri sayılır.
Bugünkü anlamda Türk Grafik Sanatında ilk eserleri verenler Kenan Temizan ve İhap Hulusi Görey’dir. Önceleri, grafik alanında hizmet verecek grafikerleri eski adıyla Akademi ve Tatbiki Güzel Sanatlar Okulu yetiştirmiş ve uzun süre de grafiker ihtiyacına cevap verebilmiştir. Ancak, grafik sanatına duyulan ilginin artması ve grafik ürünlerinin çeşitlilik kazanması nedeniyle giderek gelişen ve çeşitlenen sanayi dallarının grafiker ihtiyacını gidermekten uzak kalmıştır. Mimar Sinan ve Marmara Üniversitelerine bağlı Grafik Bölümleri olarak eleman yetiştirmeye bu eğitim kurumlarına ilâve olarak Hacettepe ve Bilkent Üniversitelerinde Grafik Sanatları Bölümü bulunmaktadır. Ayrıca,Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Resim Bölümü Grafik Anasanat Dalı ve aynı üniversitenin Meslekî Eğitim Fakültesi Uygulamalı Sanatlar Eğitimi Bölümü Resim Anasanat Dalı da grafik alanında hizmet verecek elemanlar yetiştirmektedir.
Bilindiği gibi, biçimle, renkle, kompozisyon ve yazıyla ilgili her grafik tasarımında grafik sanatçısının çabası vardır.fiişenin biçiminden etiketine, gazetenin genel düzeninden ilânına, afiş, ilâç kutusu, broşür, plâk kılıfı, kitap kabından içindeki düzene kadar pek çok grafik ürününün biçimlendirilmesinde grafikerlerin payı büyüktür.
Günümüzde artık insanlar arası iletişim aracı olarak grafik sanatının önemi bilinmektedir. Grafik ürünlerinin anlatım gücü, söze dayalı anlatım gücünü aşmıştır. Aynı dili konuşmayan, yazmayan, hatta okuma-yazma bilmeyen insanlara grafik simgelerle aynı şeyleri anlatma olanağı vardır. İşte bu olanak, grafik sanatını çeşitli uzmanlık dallarını kapsayan bir meslek durumuna getirmiştir.
Ülkemizde hızla gelişen sanayinin sonucu olarak çevrede estetik niteliği olmayan pek çok ürün görülmekte ve halkın da bu ürünlerden hoşlandığı söylenmektedir. Bu ürünler afiş, kitap kapağı, çocuk kitap resimleri ve diğer günlük kullanılan araç ve gereçlere kadar değişik niteliktedirler. Oysa, bireylerin sadece eğitim kurumlarında eğitilemeyecekleri bir gerçektir. Bu nedenle, halka sunulan her türlü ürünün kültürel ve estetik açıdan eğiticiliği gözden geçirilmeli ve onu bu ürünler aracılığı ile de eğitmeye çalışmalıdır. Halka ne gösterirsek veya neyi sık sık tekrarlarsak ve söylersek onu benimseyeceği bir gerçektir. Ayrıca, bu grafik ürünlerini oluşturan ve bütün aşamalarda farklı görevler alan sanatçıların da bu konuda eğitilip bilinçlendirilmesi gerekliliği de kendiliğinden ortaya çıkmaktadır.
Yrd. Doç. Dr. Emel YILMAZ
(*)Gazi Üniversitesi Meslekî Eğitim Fakültesi Uygulamalı Sanatlar Eğitimi Bölümü Grafik Eğitimi Anasanat Dalı Öğretim Üyesi.
