Merhaba,
Öncelikle, foruma belki de yeni üye olduğunuzu, daha doğrusu sözünü ettiğiniz kavramlar açısından zihninizi bu konulara yeni açtığınızı varsayarak bu konuyu yeniden tartışma ortamına çekebiliriz.
Bu ayrımlar, yani
grafik tasarımcı(!) ile
grafiker arasındaki ayrıma yalnızca siz değil, pek çok kişinin aynı hataya düştüğü söylenebilir. Ayrıca ille de söyleyecekseniz, bunun türkçe açısından doğru söylenişi
"grafik tasarımcısı" olacaktı.
Gelelim kavramlardaki yanlışlıklara.
Aslında bu kısacık yazınızda o kadar çok yanlış var ki, hangisinden başlasam acaba?
1.
Grafiker operatör değildir. Grafiker tasarım yapar. Tasarım yapmıyorsa ona operatör denir. Photoshopta insan yüzü rötüşleyen kişi grafiker değildir, photoshop operatörüdür.
Grafik tasarımcısı ile Grafiker aynı kişidir. Grafiker, zaten tasarım yapar. Bunun için Photoshop'u, Illustrator', Corel Draw'ı, F. Hand'i...kullanır, onlarla iş üretir. Ama tasarım yapmıyorsa, bu programı yalnızca bir tasarımı uygulamak için kullanıyorsa ona operatör denir.
O, yalnızca uygulama yapar. Ama eğer uygulama yaparken tasarım ilkelerini de gözönünde bulunduruyorsa o, grafikerdir. Art direktörün verdiği tasarıma bile uygulamadan öte, tasarım unsurları katabiliyorsa, o kesinlikle bir grafikerdir!
2.
Tasarım, yaratıcılık değildir, bilgidir. Konunuzda ne kadar bilgili iseniz, o kadar tasarımcısınızdır. Tasarım bilgisi çeşitli yollarda artırılabilir. Bunlardan biri (tek değil!) okuldur.
Yaratıcılık ise (sizin deyiminizle sanatçılık, buna da katılmıyorum) ise başka bir şeydir.
Okulu bitirmiş olmanız size yaratıcılık formasyonu vermez! Ama diploma verir. Bu da yalnızca sizin bilgili olduğunuzun belgesidir.
Ama bu belge olmadan da siz grafiker, hatta yaratıcı grafiker olabilirsiniz. Kaldı ki, bitirdiğiniz okul açısından bile bütün mezunlar aynı klasmanda sayılmazlar.. Her okulun farklı bilgi birikimine, tasarım bilgisine (hatta eğilime!) sahip mezunları vardır. Bu konunun biraz da o okulun öğretmenleri ile ilgisi vardır. Bazı dönemler çok iyi mezunlar veren okullar, bazı dönemlerde facia mezunlar vermişlerdir. Bunu etkileyen en önemli faktör, eğitim kalitesi, yani bunu sağlayan öğretmenlerdir.
Ünlü grafiker
Cemalettin Mutver, Güzel Sanatlara gidemediğini söylüyor bir röportajında. Ama onun hiç kimseye nasip olmayan bir okulu vardı.
Çünkü o kendisini Mengü Ertel'in yanında geliştirdi!. Bana Cemalettin Mutver'in tasarım bilgisini, yaratıcılığını, grafikerliğini tartışabilecek bir yiğit var mı?
3. Demişsiniz ki
"bu sanatın eğitimini almayan kişiler maalesef şablon ile yetinmeye çalışmaktadırlar"..
Bunu şöyle deseydeniz katılabilirdim:
"Bazı grafikerler maalesef şablon ile yetinmeye çalışmaktadırlar" Fakat öyle işler görüyorum ki, GSF'yi bitirip de, çatır çatır şablon kullananlara pek ala rastlayabiliyoruz. Bu bir etik meselesidir, bilgi meselesi değildir. Belki de GSF'liler bu işi daha usturuplu yapıyorlardır. Tabii ki hiçkimse (buna başta siz dahilsiniz) hiçbir grafikeri, ister GSF'li, ister diğerleri olsun ahlak yönünden töhmet altında bırakamaz. Üstelik böyle bir eğilim bizatihi sizi töhmet altında bırakır.. Lütfen söz diziminize dikkat ediniz!
4.Diyorsunuz ki, "Ve böylece ortaya iyi işler çıkmamaktadır.Mesela
(sil. t.ö.) örnek verecek olursak shutterstock sitesinde gördügüm bir su imajını veya resmini 5 ten fazla firmanın farklı farklı ilanlarında kullandıgını gördüm....Bu da işin ilginç yönü....."
Shutterstock sitesindeki imajı tasarımınızın bir kısmında kullanmak, etik açıdan değerlendirilemez.
Bu tasarımın bir parçasıdır. Bu bir fotoğraf olabilir, bir çizim olabilir, bir font olabilir... Ama bir kişinin eserinin olduğu gibi araklama yaparak, yani izinsiz olarak kullanılıyorsa bunun adı hırsızlıktır! Oysa parasını ödeyerek bu görseli alıp kullanıyorsa buna kimse birşey diyemez. Bir kişi de kullanır, beş kişi de... beşmilyon kişi de... Bu söyleminizle konuyu biryerden biryere taşıyamazsınız. Çünkü konu ile ilgisi yok. Ne yani, Shutterstock'tan bir görsel satın alıp tasarımımızda kullandıysak birden bire mesleki bir irtifa mı kaybettik? Sizin deyiminizle Grafik tasarımcısı iken grafiker mi olduk?
Şimdi, aşağıdaki resimi, bir kitap kapağı tasarımında kullansam, M. Angelo'ya ayıp mı etmiş olurum?
Hadi canım sen de!
Şu yazıları okuyunuz:
https://www.grafikerler.org/temel-sanat-egitimi-amp-grafik-tasarim-sanati/18950-yaraticilik-ve-tasarim.html
https://www.grafikerler.org/temel-sanat-egitimi-amp-grafik-tasarim-sanati/20004-grafiker-tasarim-yapar.html
Tuncer ÖZKAN
