Renk

Yasemin Ertosun

Altın Üye
Altın Üye
Kayıt
21 Haziran 2009
Mesaj
768
Tepki
39
RENK İLE İLGİLİ KAVRAMLAR

Tanımlar

Renk Oluşumu

Gökyüzünde yağmur sonrasında olağanüstü bir renk kuşağı ( gökkuşağı ) görülür.
Bunun nedeni yağmur damlalarının, cam prizma etkisi ile ışığı yansıtarak altı renge
ayrıştırmasıdır. Fen bilgisi derslerimizde yaptığımız deneylerden de hatırlayacağınız gibi
güneş ışığı bir prizmadan geçirilince altı renge ayrılır. Yedinci renk olarak sayılan mavi ile
morun arasında bulunan lacivert ise mavinin bir tonu olduğu için ayrı bir renk olarak kabul
edilmemelidir. Güneş ışınlarının meydana getirdiği bu altı rengi, yağmurdan sonra
gökkuşağında da görebiliriz.

İki yüzyıl kadar önce Isaac Newton gökkuşağı dediğimiz bu doğa olayını kendi evinde
gerçekleştirmiştir. Karanlık bir odaya tek bir güneş ışığına eş ışığı bir prizmadan geçirerek
güneş tayfı renklerine ayrıştırmayı başarmıştır. Bu renkler: macenta, kırmızı, sarı, yeşil,
siyan mavisi, koyu mavidir.


Güneş tayfı

Yıllar sonra fizikçi Young da Newton’un yaptığı deneyin tersini yaparak ışığı yeniden
oluşturmuştur. Tayfın altı renginin birer ışığını bir perdede birbiri üzerine düşürerek beyaz
ışığı elde etmiştir.

Daha sonra renkli lambalarla yaptığı deneylerde uyguladığı eleme yöntemleriyle
tayfın altı renginin yine aynı tayfta yer alan üç temel renge indirgenebileceğini göstermiştir.
Sadece kırmızı, yeşil ve koyu mavi renklerle beyaz ışığın elde edilebileceğini bulmuştur.
(Şekil 1.2) Ayrıca bu üç rengi ikişer ikişer karıştırarak diğer üç rengi, yani siyan mavisi,
macenta kırmızısı ve sarı renkleri elde edebileceğini anlamıştır. Bu deneyle birincil ve ikincil
renkleri bulmuştur. ( Şekil 1.3).

Şekil 1.2


Şekil 1.3

Birincil (ana) ışık renkleri: Kırmızı, yeşil, koyu mavi
İkincil (ara) ışık renkleri: Ana ışık renklerinin ikişer ikişer karıştırılmalarıyla elde
edilir.

Yeşil ışık + Kırmızı ışık = Sarı
Koyu Mavi + Yeşil ışık = Siyan mavisi
Kırmızı ışık + Koyu mavi ışık = Macenta kırmızısı

Siyan Mavisi: Bir ışık rengi için kullanılan teknik terimdir. Bu renk orta yoğunlukta
bir doğal maviye denktir.

Macenta kırmızısı: Orta tonda mavimsi kırmızı bir renktir. Grafik sanatlarda ve
matbaacılıkta kullanılan bir terimdir.

Bütün cisimler (objeler ) aydınlatıldıkları zaman üç ana ışık rengini; koyu mavi,
kırmızı ve yeşili alır Bazı cisimler aldıkları tüm renkleri emerken bazıları da yansıtır. Birçok
cisim ise ışığın bir kısmını emer, gerisini yansıtır.

Bu fizik kuralı kısaca, Saydam olmayan tüm cisimlerde, aydınlatıldıklarında aldıkları
ışığın tümünü ya da bir bölümünü yansıtma özelliği vardır, biçiminde özetlenebilir.


Görme

Göz tarafından algılanan ışık, retinada sinirsel sinyallere dönüştürülüp buradan optik
sinir aracılığıyla beyine iletilir. Göz, üç temel birleştirici renk olan, kırmızı, yeşil ve maviye
tepki verir ve beyin, diğer renkleri bu üç rengin farklı kombinasyonları olarak algılar.

Tayf

Beyaz ışığın renklere ayrılmasıdır. Birincil ve ikincil renklerden oluşur.

Rengin parlaklık ve saflık derecesidir. Renk açıldıkça parlaklığı ve ışık değeri artar,
koyulaştıkça da karanlıklığı ve ışık değeri düşük olur.

Armoni

Renkler arasındaki ahenk ve uyum demektir. Yan yana duran renkler birbirini
tamamlayarak uyum gösterir. İyi bir armonide hâkim rengi önceden belirlemek, birlik ve
denge kurmak önemlidir.

Skala

İki rengin birbiriyle karışımından oluşan ışık derecelendirme çubuğuna denir.

Kontrast

Karşıt demektir. Açık-koyu, büyük-küçük vb. gibi

Ton

Rengin parlaklık derecesidir. Koyu mavi açık mavi farklılığı mavinin ışık derecesini
belirler. Işığı az olan maviye koyu, ışığı fazla olan maviye açık denir.

Kromatik

Bir rengin en saf ve en kuvvetli haline denir. Canlılığı arttıkça kuvveti artar.

Işık

Cisimleri görmeyi, renkleri ayırt etmeyi sağlayan fiziksel enerjidir

Marj

Sınır. Yazılmış veya basılı bir kâğıdın kenarlarında bırakılmış boşluktur.

Soyut

Düşünce yolu ile kabul edilen varlık adı. Akıl, hayal vb.

Renk Perspektifi

Renklerin her birinin kendine göre ayrı derinlik ve genişlik görünüşleri vardır. Bu
durum "renk perspektifi" ni meydana getirir. Mesela; sıcak renklerin en dinamik rengi olan
kırmızı renkte diğer renklere göre ileriye fırlama görünüşü fazladır. Bu durum onun diğer
renklerden daha önde görünmesini sağlar. Soğuk renklerin en durgun rengi olan mavi renk
ise insanda olduğundan daha uzaktaymış hissi uyandırır. Gerilere çekilme niteliği mevcuttur.
Bundan dolayı sıcak ve soğuk renklerin yakın ve uzak görünme, cisimleri büyük , küçük g ve
geniş gösterme özellikleri vardır.

Ressamlar genellikle ön planlar için sıcak renkleri, arka planlar içinse soğuk renkleri
kullanır. Ya da arka planları öne getirmek, yani öndeymiş gibi göstermek ve göze
çarpmalarını sağlayabilmek için sıcak renkleri; ön planları geri atmak, itmek ve uzaktaymış
gibi göstermek için de soğuk renkleri kullanırlar. Ya da tam tersine, ön planları geri atmak
için soğuk renkleri, arka planları öne getirmek için de sıcak renkleri kullanırlar. Bunu, resmi
boyarken istedikleri bölgelerin renklerine sıcak ya da soğuk renklerden bir miktar
karıştırarak gerçekleştirirler.

Kuvvetli renkler zayıf renkleri arka plana atar. Tıpkı saf renklerin saf olmayanlardan
daha yakında gözükmesi gibi. Koyulukları aynı kuvvette olmasına rağmen kırmızı ve sarı
renkler mavi renkten daha ileride görünürler, yani sıcak renkler soğuk renklerden daha önde
görünürler. Bu durum renklerin dalga boylarından meydana gelmektedir. Renk kırmızıdan
maviye gittikçe etkisi azalır. Renk çemberinde renkler perspektif özelliklerine göre şöyle
sıralanır:

Kırmızı- Turuncu- Sarı- Yeşil- Mavi

Gri, yeşil ve mor renklerin böyle fonksiyonları yoktur. Oldukları gibi görünürler,
uzaklık-yakınlık hissini doğurmazlar.

Renklerin kromatik bünyelerinden ileri gelen renk perspektifi görünüşünden başka, bu
renklerin hava içinde kazandıkları diğer bir görünüşü daha vardır ki buna da "hava renk
perspektifi" denir.

Hava, eşyaları çeviren, kuşatan, eşyaların içinde yer aldığı bir ortamdır. Resme
bakıldığı zaman göz ile eşya arasında daima bir hava tabakasının bulunduğu sezilir. Hava
renksizdir ve ufka doğru uzayan eşyalara mavi bir titreşim verir. Eşya bizden uzaklaştıkça
atmosferin etkisiyle daha az berrak ve daha donuk bir hal alır.

Nemli havada yeryüzü kuru, güneşli havada daha mavi görünür. Açık renkler daha öne
çıkar.

Renk Grupları

Ana Renkler

Renk çemberini dikkatle incelediğimizde üç ana renk olduğunu görürsünüz. Bunlar
kırmızı, sarı ve mavidir. Ana renkler doğada saf olarak bulunan ve karışımla elde edilmeyen
renklerdir. Doğada gördüğümüz bütün renkler bu üç ana renkten oluşmuştur.

Ara Renkler

Ana renkleri ikişer ikişer aynı oranda karıştırdığımızda ortaya çıkan renklere ara
renkler denir. Bunlar turuncu, mor, yeşildir.


Ana ve Ara Renkler

Sıcak- soğuk Renkler

Serinlik etkisi veren deniz, orman ve gökyüzü gibi renkler soğuk, ısı ve ışık etkisi
veren kırmızı, sarı ve turuncu ise sıcak renklerdir.



Nötr Renkler

Herhangi bir cisim güneş ışığından aldığı renkleri yansıtmayıp yutuyorsa o cismi siyah
görürüz. Siyah ve beyaz rengi karıştırdığımızda gri renk ortaya çıkar. Siyah, beyaz ve gri;
renk sayılmaz. Bu üç renge nötr renkler denir. Ayrıca herhangi bir rengi açmak ya da
koyulaştırmak için siyah ve beyaz renk kullanılır.


Nötr Renkler

Renk Çemberi

Üç ana renk kırmızı, mavi, sarı merkez alınarak turuncu, yeşil ve morun ara renk
olarak elde edilmesi ve kendi aralarında karıştırılarak ana ve ara renklerin gösterildiği
dairesel yapıdır.

Guaj Boya Tekniği

Teknik Özellikleri

Şeffaflığı olmayan kapatıcı bir suluboya türüdür. Piyasada tablet, tüp ve kavanoz
halinde bulunur. Su ile inceltilir ama saydam değildir. Kapatıcıdır. Su ile inceltilmesi
bakımından suluboyaya, kapatıcı olması yönünden de yağlıboyaya benzer. Renklerin açık
tonlarını elde etmek için beyaz boya kullanılır.

Araç ve Gereç Özellikleri

Resim kâğıtları su ile çalışıldığından kalın olmalıdır. Fırçaların yumuşak ve uçlarının
sivri olması gerekir. Ayrıca palet, su kabı, boya deneme kâğıdı, boya kaşığı gerekmektedir.

Uygulamada Dikkat Edilecek Noktalar

Konu kâğıda daha önceden çizilmelidir. Renkler kâğıt üzerinde değil palet üzerinde
karıştırılıp boyamaya geçilir. Boyanın kıvamı çok iyi ayarlanmalıdır. Ne suluboyadaki kadar
sulu, ne de çok koyu olmalıdır. Ayrıca renkleri üst üste sürmemek gerekir.

UYGULAMA FAALİYETİ

Uygulama Faaliyeti (Çember)


Renk çemberi

Kullanılacak Araç ve Gereçler

Resim kâğıdı ( 25 * 35 )

Kurşun kalem

Silgi

Cetvel

Pergel

Guaj boya

Su kabı

Fırça (2 veya 4 numara )

9-Palet

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda renk çemberini oluşturmuş olacaksınız.

1. Renk çemberi için kullanılacak araç ve gereçleri temin ediniz

2. 10cm yarıçapında bir daire çiziniz.

3. Aynı merkezi kullanarak 1. Dairenin içine 6cm yarıçapında ikinci bir daire daha çiziniz

4. Köşegen eksen çizgilerini çiziniz.

5. Köşegenler arasındaki dik açıları 6 eşit parçaya bölerek 24 tane kutu oluşturunuz.

6. Çemberin iç kısmına şekildeki (Şekil 1.10) gibi bölümleri çiziniz.


Şekil 1.10: Renk çemberi

7. Ana renklerden kırmızı rengi, sarı rengi, mavi rengi şekildeki (şekil1.11) gibi boyayınız.


Şekil 1.11: Renk Çemberi

8. Sarının içine kırmızı katarak sırayla kırmızımsı turuncu, turuncu ve sarımsı turuncu
renklerini 13 ile 21 arasındaki kutulara boyayınız.

9. Sarı rengin içine mavi katarak sırayla sarımsı yeşil, yeşil ve mavimsi yeşil renklerini 13 ile
5 arasındaki kutulara boyayınız.

10. Mavinin içine kırmızı katarak sırayla mavimsi mor, mor ve kırmızımsı mor renklerini 5
ile 21 arasındaki kutulara boyayınız.

KAYNAK:MEGEP
 
Yukarı Alt