- Kayıt
- 1 Ocak 2012
- Mesaj
- 962
- Tepki
- 470
Yıllardır PPI, LPI, DPI ile ekran görüntüsü ve baskı çıkışı arasındaki yakın ilişki bir dizi matematiksel formüllerle doğrulandırılarak herkesin aklının karışmasına yol açmıştır. Elbette müspet bilimin doğruluğuna, kesinlik ve gerçekliğine hepimiz yürekten inanarak güvenmekteyiz. Ancak yıllardır bize empoze edilmeye çalışılan bütün bu matematik formüller doğrultusunda; baskı üretiminde kullanılacak tram sıklığı X değerinde olursa, film çıkış veya CTP kalıp pozlama ya da baskı makinesinin çözünürlüğü Y değerinde ise, o zaman fotoğrafların istenilen kalitede basımını sağlamak için resim çözünürlüğü Z'yi nasıl bulurum diye elimize hesap makinesi, kağıt, kalem alıp problem çözmemiz, biz yaratıcı tasarımcılar için akıllı ve geçerli bir yöntem olması mümkün değildir. Bütün bu formüllerin grafik, basım ve yayıncılık sektörü içinde bilffil çalışmamış, sektörün gerçeklerini yaşamamış olan bilgisayar programcıları tarafından üretildiği unutulmamalıdır.
İnsan gözünün algılayabildiği çözünürlük kalitesi matematiksel çözümlerden çok daha gerçekçidir. Grafik, basım, yayıncılık sektöründe yıllardan beri süregelen bilgi, deneyim ve tecrübeler ışığında, baskı üretiminde kullanılan kağıdın yüzey özellikleri ile baskı öncesi hazırlık, baskı, ve baskı sonrası sistemlerin teknolojik yapıları, çözünürlük gereksinimlerinde en büyük rolü oynadığı da bilimsel olarak saptanmıştır. Ayrıca basılan medyanın insan gözü ile arasındaki görüş mesafesi de çözünürlüğün belirlenmesinde önemli rol oynayan diğer bir bilimsel faktördür.
Ofset ve dijital baskı sistemlerinde renklerin CMYK % nokta büyüklüklerinden oluştuğu herkes tarafından bilinmektedir.
Ancak 60'lık ve üstü tram sıklığı ile basılmış olan resimlerdeki CMYK noktaların çıplak göz ile görünmesi bu duyu organımız tarafından mümkün değildir. 3.Hamur gazete kağıdına yapılan baskılarda ise fotoğrafların 600 ppi çözünürlüklü olması bile kalite bağlamında hiçbir anlam ifade etmez. Gazete kağıdının kötü kalitesine paralel olarak nokta kazancının (nokta şişmesinin) yüksekliği, 300 ppi çözünürlük standardına gerek olmadığını da ortaya koymaktadır. Öte yandan 72 ppi çözünürlükle basılan dış mekan duvar cephe giydirmelirindeki piksellerin 50-60 metre mesafeden insan gözü tarafından algılanması da olanaksızdır.
Bütün bu örnekler, çözünürlük değerlerinin insan gözünün algılama yeteneğiyle sınırlı olduğunu apaçık ortaya koymaktadır.
PPI (Pixels per Inch)
PPI= 1 inch'teki (2.54 cm) piksel sayısı Pixel = Picture Elements (Resim Elemanları/Resim Unsurları)
Dijital fotoğrafları oluşturan pikseller, resimlerin ekranda görüntülenmesini sağlayan minik renk kutucuklarıdır ve her biri tek bir ton ya da renk bilgisini içermektedir. Bilgisayar ekranları, TV monitörleri, dijital fotoğraf makineleri, tarayıcılar (Scanner), cep telefonları, kameralar ve Adobe Photoshop piksel bazlı çalışmaktadır. Kısaca dijital görsel çalışmalarda resim büyüklükleri piksel sayısına göre değerlendirilmektedir. PPI genel olarak ekran/monitör görüntüsü için kullanılan dijital resimlerin çözünürlük birimidir ve bu bağlamda PPI değerlerinin baskı çözünürlüğü DPI ile doğrudan bir ilişkisiyoktur.
Bilgisayar ekranların hemen hepsi 72 PPI çözünürlüğe sahiptir. Bu bağlamda web/internet çalışmaları ile ekranda görüntülenecek interaktif multimedya projeleri için standart resim çözünürlük değeri 72 PPI'dır ve tüm görseller bu standardagöre 72 PPI olarak kaydedilmelidir. 72 PPI'dan daha yüksek çözünürlük değerlerinin ekran görüntüsü için hiçbir avantajı bulunmamakta, tam tersi, resimler daha geç açılacağı için büyük sakınca yaratmaktadır. Macintosh ekranları genel olarak 78 ppi çözünürlüğe sahip olduğu için, önemli projelerde görsellerin 75 - 78 PPI olarak kaydedilmesi çok daha uygundur.
Dijital fotoğraf makineleri ile tarama üniteleri (Scanner) için PPI çözünürlük değerleri de mutlaka dikkate alınması gereken en önemli unsurlardır. Bu bağlamda tarayıcılarla dijital makinelerin piksel sayısı yüksekliği, fotoğrafların kalitesiyle doğrudan ilişkili olarak detay derinliğini ve baskı üretimi için resimlerin büyüklük oranlarını oluşturan elemandır.
Dijital fotoğraf makinelerinin çözünürlükleri, CCD sensörlerinin yatay ve dikey piksel sayısı çarpılarak hesaplanır; (1200x1600 PPI = 2 MegaPixel). Dijital fotoğraf makinelerinin toplam piksel sayısı ne kadar yüksek olursa fotoğraflarda elde edilecek detay ve derinlik aynı oranda artar ve baskı aşamasında daha geniş boyutlarda, daha kaliteli baskılar elde edilmesi sağlanır.
Photoshop'ta, resimlerin PPI çözünürlük değerleri bilhassa baskı üretiminde kullanılacak kağıt, karton vb., malzemelerin kalitesiyle baskı sistemlerinin teknolojisine bağlı olarak belli kurallar çerçevesinde değiştirilmesi gerekir. Genel olarak ofset baskı tekniğiyle basılacak resimlerin çözünürlük değeri 300 PPI olarak belirlenmiştir. Ancak 1.Hamur ve 3.Hamur gazete kağıdı gibi düşük kalitede kaplamasız kağıt kullanıldığı zaman, kağıdın kalitesine paralel olarak resimlerin çözünürlük değerleri PPI düşürülebilir.
3.Hamur gazete kağıdının kalitesi düşük olduğu için kağıt yüzeyine düşen CMYK noktalar (boya) şişerek dağılır ve resimlerdeki 300 PPI ile 200 PPI çözünürlük farkı insan gözü tarafından algılanamaz. Gazete kağıdının kalitesi çok düşük ve baskı makinesi eski ise resimlerin çözünürlüklerini 150 PPI'ya kadar indirebilirsiniz. (Gerçekleştirilen birçok denemede, bilhassa web-ofset ile basılan kuşe kağıtlar için 250 PPI, 1.Hamur kağıtlar için 150 ppi, 3.Hamur gazete kağıdı baskıları için 120 PPI çözünürlüğün bile yeterli olduğu ve baskı kalitesini değiştirmediği saptanmıştır.)
Yeni 4+ renk, düz/tabaka ofset baskı makinelerinde, kaliteli kuşe kağıtlara yapılacak 175 - 200 LPI tram sıklığındaki resimlerin çözünürlükleri 350 - 400 PPI'ya yükseltilerek daha fazla detay ve netlik elde edilebilmektedir. Ancak ülkemizdeki matbaaların Uluslararası Kalite Standartlarını tam olarak henüz uygulayamadıkları ( ? ) için, 300 PPI'dan daha yüksek çözünüklükte kullanılacak resimlerin kalitesinde artış elde edilmesi şüphelidir.
Geniş ebat inkjet baskı sistemlerinde poster, billboard, banner, araç ve bina cephe giydirmeleri için hazırlanacak resimlerinçözünürlük değeri PPI saptanırken, medya ile insan gözü arasındaki Görüş Uzaklığı mutlaka gözönünde bulundurulmalıdır.
Bir bina yüzeyine kaplanacak giydirmelerdeki resimler 50- 60 metre uzaklıktan bakılacağı için, bu baskıların 300 PPI ya da 72 PPI çözünürlük kalitesinde olduğu anlaşılamaz ve bu kadar uzak mesafede insan gözü baskı kalitesi düşüklüğünü kesinlikle farkedemez. Bu bağlamda iç mekan ve dış mekan geniş ebat inkjet baskılarda Görüş Uzaklığı mesafesi dikkate alınarak resimlerin çözünürlük değerleri PPI değiştirilmelidir. Büyük ebat çalışılan resimlerin çözünürlükleri ne kadar düşük olursa, doküman büyüklükleri o kadar azalır ve Photoshop'ta çalışma hızınız da aynı paralelde artar.
Okuma mesafesindeki Laser ya da Inkjet baskılarda kullanılacak resimlerin çözünürlük değerleri ise, yazıcıların baskı (nokta) çözünürlüklerine göre 100 ppi - 300 ppi arasında değişebilir. Yazıcıların çözünürlük DPI değerleri ile Photoshop'ta düzenlediğiniz resimlerin çözünürlük PPI değerleri birbirlerinden farklı iki ayrı unsurdur. Kullanılan tüm yazıcılar için insan gözü tarafından algılanabilecek efektif çözünürlük PPI değerleri belirtilen rakamlardan daha düşüktür. Yazıcılarınızda basılacak resimlerin efektif çözünürlük kalitesini öğrenmek için bilhassa düz objelerin bulunduğu resimlerden farklı PPI değerlerinde örnekler basın ve düz objelerin kenarlarını dikkatle inceleyin. Çok düşük PPI değerleri kullanıldığı zaman düz objelerin kenarlarında kırıklıklar (pikseller) çıplak gözle hemen görülür. Obje kenarlarındaki kırıklıkların gözle algılanamadığı resim çözünürlüğü PPI, yazıcınızın efektif çözünürlük kalitesini ortaya koyar. Bu bağlamda yazıcıya göndereceğiniz resimlerin çözünürlüklerini düşürerek çok daha kısa zamanda baskıların gerçekleşmesini sağlayabilir, saatlerce yazıcı karşısında beklemenize gerek kalmaz.
DPI (Dots per Inch)
DPI= 1 inch'teki (2.54 cm) nokta sayısı Genelde herkesin karıştırdığı DPI ise sadece film, kalıp, kağıt vs., malzeme üzerine yapılan baskı/pozlama üretimlerinde nokta yoğunluğunu ifade eden çözünürlük birimidir. Baskı üretimlerinde Piksel yerine Nokta kullanıldığı için DPI değerinin ekranlarda görüntülenen piksellerle doğrudan bir ilişkisi yoktur. PPI = ekran/piksel yoğunluğu çözünürlük birimi DPI = baskı/nokta yoğunluğu çözünürlük birimi Bir resmin PPI değeri ne kadar yüksek ise, dijital olarak resmin ebadı o derece büyük ve detay derinliği fazla demektir.
Öte yandan bir yazıcının DPI baskı çözünürlük değeri ne kadar yüksek olursa, baskı üretiminde kağıt yüzeyine o kadar fazla nokta vuruşu ya da pozlama yapılacak demektir. Genel olarak yazıcılar bir piksel görüntüyü kağıt yüzeyine aktarmak için en az 4 nokta vuruşu yapmaktadır. Film pozlama ünitelerinde
bu rakam 16'ya kadar çıkmaktadır.
Ofset baskı sistemlerinde kullanılan film ya da CTP kalıp pozlama üniteleri, yüksek baskı kalitesi gereksinimi için genel olarak 2400 DPI çözünürlük değerine sahiptir. Bunun anlamı, film ya da kalıp üzerinde, 1 inch ölçü içine 2400 adet nokta pozlanmasıdır. Benzer şekilde 600 DPI çözünürlüğü olan bir yazıcı ise, 1 inch'e 600 nokta vuruşu gerçekleştirmektedir.
Düşük PPI değerinde (72 ppi) bir resim, yüksek DPI değeriyle (2400 dpi) basılsa bile, ekranda görüntülenen piksel kutucukları bilhassa kaliteli kağıt yüzeyinde meydana çıkar. Bu bağlamda resimlerin çözünürlüğü PPI olarak ne kadar yüksek olursa, resimlerin baskı kalitesi de aynı oranda artmış olur.
IMAGE SIZE (Görüntü Büyüklüğü)
Resimlerin görüntü büyüklüklerini Image > Image Size penceresinde iki ayrı bölümde görebilirsiniz.
Pixel Dimensions: Piksel Ölçüleri Document Size: Doküman Boyutu (Çıkış Boyutu) Piksel Ölçüleri resimlerin tamamındaki piksellerin Width (Genişlik), Height (Yükseklik) sayısını gösterirken, Doküman Boyutu ise resmin gerçek alan boyutunu belirtmektedir. Document Size bölümünde ayrıca dokümanın dijital çözünürlük (Resolution) PPI değeri de bulunmaktadır. Doküman baskı boyutu aynı kalacak şekilde çözünürlük değerini basılacak medyaya göre istediğiniz şekilde bu pencerede değiştirebilirsiniz.
Adobe Photoshop bu işlemi gerçekleştirirken Resample Image bölümünde farklı yöntemler uygulamaktadır.
Nearest Neighbor: En Yakın Komşu Piksel
Bilinear: Çift Doğrusal
Bicubic: Çift Kübik
Bicubic Smoother: Çift Kübik Daha Yumuşak
Bicubic Sharper: Çift Kübik Daha Keskin
Doküman boyutlarını büyültmek ya da küçültmek için şimdiye kadar uygulanan en başarılı yöntem Bicubic seçenekleridir.
Bicubic: Düşük oranda (% 5-%10) büyültme ve küçültmeişlemleri için kullanılır.
Bicubic Smoother: Yüksek oranda büyültme işlemleri için kullanılır. Büyültme işlemi sırasında objelerin kontrast kenarlarında meydana gelen istenmeyen patlamalar yumuşatılmış olur. Büyültme işlemi sonrasında Filter > Sharpen > Unsharp Maskfonksiyonu kullanılarak fotoğrafın keskinleştirilmesi gerekebilir.
Bicubic Sharper: Yüksek oranda küçültme işlemleri için kullanılır. Küçültme işlemi sırasında silinen pikseller sebebiyle meydana gelebilecek keskinlik kayıpları otomatik giderilmiş olur.
Not: Büyültme işlemlerinde en sağlıklı yöntem ise, fotoğrafların dijital makinelerle RAW (Ham) olarak çekilmesi ve büyültme işleminin resim RAW formatında iken gerçekleştirilmesidir.Büyültme/küçültme işlemleri kesinlikle Photoshop programında gerçekleştirilmeli ve sayfa tasarım programlarına %100
ölçülerle aktarılmalıdır. Resimler piksellerden meydana geldiği için, Photoshop haricindeki programlarda yapılan tüm büyültme işlemlerinde fotoğraf değil, fotoğrafı oluşturan piksel kutucukları büyütülmüş olur. Baskı aşamasında ise diğer programlarda büyültülen resimlerin pikselleri çıplak gözle görünmeye başlar.
Photoshop harici başka programlarda yapılan küçültme işlemlerinde ise, fotoğrafın orijinal boyutu ve dolayısıyla milyonlarca piksel yazıcı ile film çıkış ve CTP kalıp pozlama yönetim programı RIP'ler tarafından boş yere saatlerce okunmak zorunda kalır.
Çoğu zaman dokümanların saatlerce okunmasına rağmen basılamama sebeplerinden birisi Photoshop harici programlarda uygulanan bu yanlış ve hatalı küçültme yöntemidir. Genel kural olarak resimlerin her türlü büyültme, küçültme, döndürme, yatırma vs., deformasyon işlemlerinin mutlaka Adobe Photoshop programında gerçekleştirilmelidir.
Geniş Ebat Inkjet baskı sistemlerinde kullanılacak fotoğrafların büyültme işlemlerinde ise daha sağlıklı bir yöntem uygulayabilirsiniz. Bilhassa yüksek çözünürlükte çekilmiş düşük boyutlu fotoğrafların Photoshop'ta büyütülmesi Image Size penceresinde iki aşamalı yöntemle gerçekleştirilebilir. 10.2 MegaPixel çözünürlüklü dijital makineyle çekilmiş bir fotoğrafı (2592 x 3871 pixels) Photoshop programında açtığınız zaman, Image Size penceresinin Document Size bölümünde bu resmin 21.95 cm x 32.77 cm boyutlarında ve 300 pixels/inch dijital çözünürlüğe sahip olduğunu göreceksiniz.
''Resample Image kutusunun işaretini kaldırın. Document Size bölümündeki Width+Height+Resolution seçenekleri birbirlerine otomatik bağımlı hale gelecektir. Resolution bölümüne 72 ppi girin. Doküman boyutlarının değişerek 91.44 x 136.56 cm olduğunu göreceksiniz. Gerçekleştirilen bu işlem sırasında Pixel Dimensions bölümündeki piksel sayılarında hiçbir değişiklik olmamaktadır.
Bunun anlamı, daha düşük çözünürlük değerleri kullanılarak basılması gereken resimlerin boyutu arttırılırken, piksel boyutlarında hiçbir değişim olmayacağı için fotoğraflar aynı kalitede kalmış olacaktır.
Bu yöntemin doğruluğunu saptamak için işlemi yapmadan önce pikselleri ekranda net görebileceğiniz şekilde fotoğrafı %1600 Zoom yaparak büyütün, ve daha sonra işlem gerçekleşirken ekranda pikselleri dikkatle izleyin. Fotoğrafı oluşturan piksellerin kesinlikle hiçbir değişikliğe uğramadığını kendi gözünüzle göreceksiniz. Bilhassa dış mekan cephe giydirmeleri ile uzak mesafeden bakılacak iç mekan poster baskılarda, piksel çoğaltma metodlarını kulanmadan, bu yöntemle aynı kalitede fakat çok daha büyük boyutta fotoğraf baskıları elde edebilirsiniz.
Şayet istenilen baskı boyutlarını elde edemediyseniz, ikinci aşama olarak: Resample Image kutusunu işaretleyin ve Bicubic Smoother seçtikten sonra istediğiniz doküman boyutunu girip OK tuşuna basın. İşlem sonrası Unsharp Mask uygulayarak dilediğiniz keskinlik artışını verebilirsiniz.
LPI (Lines per Inch)
LPI= 1 inch'teki (2.54 cm) çizgi sayısı Baskı üretimleri için en önemli faktörlerden birisi olan LPI, griton ile renkli resimlerin oluşumundaki K (siyah) ve CMYK noktaların film, kalıp, kağıt vs., üzerindeki dağılımını belirten tram sıklığı (Screen Frequency) tanımlama birimidir. Bu bağlamda dijital piksel yoğunluk birimi PPI ile baskı tram sıklığı birimi LPI'ın doğrudan hiçbir bağlantısı yoktur ve kesinlikle birbiriyle karıştırılmaması gerekir.
Üzerine baskı yapılacak medyanın (kağıt vb.,) kalitesi ile baskı teknolojisinin özelliklerine göre Uluslararası Grafik, Basım ve Yayıncılık Kalite Standartları doğrultusunda düzenlenmesi gereken ve sadece baskı kalitesi ile doğrudan ilişkisi bulunan tram sıklığı birimi LPI, Türkiye dahil, metrik sistemi kabul eden ülkelerde LPCM (Line per Centimeter) olarak ta kullanılmaktadır.
LPCM= 1 cm'deki çizgi sayısı LPI tram sıklığı değerleri yükseldikçe, renk tonlarını meydana getiren CMYK noktaların kağıt üzerindeki sıklığı (yoğunluğu) artar ve resimlerde daha fazla detay ile derinlik elde edilmiş olur. Bilhassa yeni 4+ renkli tabaka ofset baskı makinelerinde, kaliteli kuşe kağıtlara yapılacak baskılarda, LPI değerleri 200'e kadar yükseltilebilir. Ancak web-ofset ile kuşe kağıda basılan yüksek tirajlı dergi ilanları ve insert çalışmalarında 150 LPI üstü tram sıklığı değerlerlerin kullanılması büyük risk taşır.
Aynı şekilde tek renkli, 2 renkli veya 4 renkli eski makinelerde basılacak işler için de yüksek LPI tram sıklığı değerleri kullanmak sakıncalıdır Kağıt kalitesi düştükçe LPI tram sıklığı değerlerinin de azaltılması şarttır. Bilhassa Dot Gain (Nokta Kazancı - Nokta Şişmesi) yüksek olan 1.Hamur ve 3.Hamur gazete kağıtlarına yapılacak baskılarda, aşırı sıklıktaki CMYK noktalar (boya) kağıt üzerinde dağılarak birbirine karışacağı için, orta tonlar şişer, koyu tonlar çamurlaşır, renkler kirlenir, detay, derinlik ve keskinlik önemli ölçüde azalır. Bu bağlamda düşük kalitedeki kağıtlara yapılacak baskılarda daha düşük LPI değerleri kullanılmalıdır.
Laser veya inkjet yazıcılardan alınacak baskılar için tram sıklığı LPI değerleri daha çok bu cihazların kendi efektif baskı çözünürlük değerlerine bağlıdır. Ancak yazıcıların baskı çözünürlükleri düşük olduğundan, resimlerin tram sıklığı LPI değerlerinin çok daha düşük kullanılması gerekmektedir.
Inkjet yazıcılarda ise çeşitlilik çok fazla olduğu için, LPI tram sıklığı değerleri bilhassa Photo Quality teknolojisiyle baskı yapan yazıcılarda 250 LPI değerine kadar yükseltilerek, fotoğraf kartı baskı kalitesine çok yakın Continuous Tone (Sürekli Ton) görüntüsü elde edilebilmektedir.
Not: Fotoğraf kartlarında baskı tekniği Continuous Tone (Sürekli Ton) olduğu için nokta/tram kullanımı söz konusu değildir. Bu bağlamda LPI tram sıklığı değeri kart baskılarında kullanılmaz ve hiçbir
anlam ifade etmez.
İlgilenen meraklı arkadaşlar için en basit Print/Image Resolution (Baskı/Resim Çözünürlüğü) formülünü de verelim.
LPI x 1.5 Q = PPI veya LPI x 2.0 Q = PPI Tram Sıklığı x Sabit Kalite Değeri = Baskı/Resim Çözünürlüğü
175 x 1.5 = 262.5 PPI veya 175 x 2.0 = 350 PPI
Not: Makale alıntıdır
Kaynak: Photoshop Magazin Dergisi
Aralık'07 Sayısı
Muammer Ulusan
İnsan gözünün algılayabildiği çözünürlük kalitesi matematiksel çözümlerden çok daha gerçekçidir. Grafik, basım, yayıncılık sektöründe yıllardan beri süregelen bilgi, deneyim ve tecrübeler ışığında, baskı üretiminde kullanılan kağıdın yüzey özellikleri ile baskı öncesi hazırlık, baskı, ve baskı sonrası sistemlerin teknolojik yapıları, çözünürlük gereksinimlerinde en büyük rolü oynadığı da bilimsel olarak saptanmıştır. Ayrıca basılan medyanın insan gözü ile arasındaki görüş mesafesi de çözünürlüğün belirlenmesinde önemli rol oynayan diğer bir bilimsel faktördür.
Ofset ve dijital baskı sistemlerinde renklerin CMYK % nokta büyüklüklerinden oluştuğu herkes tarafından bilinmektedir.
Ancak 60'lık ve üstü tram sıklığı ile basılmış olan resimlerdeki CMYK noktaların çıplak göz ile görünmesi bu duyu organımız tarafından mümkün değildir. 3.Hamur gazete kağıdına yapılan baskılarda ise fotoğrafların 600 ppi çözünürlüklü olması bile kalite bağlamında hiçbir anlam ifade etmez. Gazete kağıdının kötü kalitesine paralel olarak nokta kazancının (nokta şişmesinin) yüksekliği, 300 ppi çözünürlük standardına gerek olmadığını da ortaya koymaktadır. Öte yandan 72 ppi çözünürlükle basılan dış mekan duvar cephe giydirmelirindeki piksellerin 50-60 metre mesafeden insan gözü tarafından algılanması da olanaksızdır.
Bütün bu örnekler, çözünürlük değerlerinin insan gözünün algılama yeteneğiyle sınırlı olduğunu apaçık ortaya koymaktadır.
PPI (Pixels per Inch)
PPI= 1 inch'teki (2.54 cm) piksel sayısı Pixel = Picture Elements (Resim Elemanları/Resim Unsurları)
Dijital fotoğrafları oluşturan pikseller, resimlerin ekranda görüntülenmesini sağlayan minik renk kutucuklarıdır ve her biri tek bir ton ya da renk bilgisini içermektedir. Bilgisayar ekranları, TV monitörleri, dijital fotoğraf makineleri, tarayıcılar (Scanner), cep telefonları, kameralar ve Adobe Photoshop piksel bazlı çalışmaktadır. Kısaca dijital görsel çalışmalarda resim büyüklükleri piksel sayısına göre değerlendirilmektedir. PPI genel olarak ekran/monitör görüntüsü için kullanılan dijital resimlerin çözünürlük birimidir ve bu bağlamda PPI değerlerinin baskı çözünürlüğü DPI ile doğrudan bir ilişkisiyoktur.
Bilgisayar ekranların hemen hepsi 72 PPI çözünürlüğe sahiptir. Bu bağlamda web/internet çalışmaları ile ekranda görüntülenecek interaktif multimedya projeleri için standart resim çözünürlük değeri 72 PPI'dır ve tüm görseller bu standardagöre 72 PPI olarak kaydedilmelidir. 72 PPI'dan daha yüksek çözünürlük değerlerinin ekran görüntüsü için hiçbir avantajı bulunmamakta, tam tersi, resimler daha geç açılacağı için büyük sakınca yaratmaktadır. Macintosh ekranları genel olarak 78 ppi çözünürlüğe sahip olduğu için, önemli projelerde görsellerin 75 - 78 PPI olarak kaydedilmesi çok daha uygundur.
Dijital fotoğraf makineleri ile tarama üniteleri (Scanner) için PPI çözünürlük değerleri de mutlaka dikkate alınması gereken en önemli unsurlardır. Bu bağlamda tarayıcılarla dijital makinelerin piksel sayısı yüksekliği, fotoğrafların kalitesiyle doğrudan ilişkili olarak detay derinliğini ve baskı üretimi için resimlerin büyüklük oranlarını oluşturan elemandır.
Dijital fotoğraf makinelerinin çözünürlükleri, CCD sensörlerinin yatay ve dikey piksel sayısı çarpılarak hesaplanır; (1200x1600 PPI = 2 MegaPixel). Dijital fotoğraf makinelerinin toplam piksel sayısı ne kadar yüksek olursa fotoğraflarda elde edilecek detay ve derinlik aynı oranda artar ve baskı aşamasında daha geniş boyutlarda, daha kaliteli baskılar elde edilmesi sağlanır.
Photoshop'ta, resimlerin PPI çözünürlük değerleri bilhassa baskı üretiminde kullanılacak kağıt, karton vb., malzemelerin kalitesiyle baskı sistemlerinin teknolojisine bağlı olarak belli kurallar çerçevesinde değiştirilmesi gerekir. Genel olarak ofset baskı tekniğiyle basılacak resimlerin çözünürlük değeri 300 PPI olarak belirlenmiştir. Ancak 1.Hamur ve 3.Hamur gazete kağıdı gibi düşük kalitede kaplamasız kağıt kullanıldığı zaman, kağıdın kalitesine paralel olarak resimlerin çözünürlük değerleri PPI düşürülebilir.
3.Hamur gazete kağıdının kalitesi düşük olduğu için kağıt yüzeyine düşen CMYK noktalar (boya) şişerek dağılır ve resimlerdeki 300 PPI ile 200 PPI çözünürlük farkı insan gözü tarafından algılanamaz. Gazete kağıdının kalitesi çok düşük ve baskı makinesi eski ise resimlerin çözünürlüklerini 150 PPI'ya kadar indirebilirsiniz. (Gerçekleştirilen birçok denemede, bilhassa web-ofset ile basılan kuşe kağıtlar için 250 PPI, 1.Hamur kağıtlar için 150 ppi, 3.Hamur gazete kağıdı baskıları için 120 PPI çözünürlüğün bile yeterli olduğu ve baskı kalitesini değiştirmediği saptanmıştır.)
Yeni 4+ renk, düz/tabaka ofset baskı makinelerinde, kaliteli kuşe kağıtlara yapılacak 175 - 200 LPI tram sıklığındaki resimlerin çözünürlükleri 350 - 400 PPI'ya yükseltilerek daha fazla detay ve netlik elde edilebilmektedir. Ancak ülkemizdeki matbaaların Uluslararası Kalite Standartlarını tam olarak henüz uygulayamadıkları ( ? ) için, 300 PPI'dan daha yüksek çözünüklükte kullanılacak resimlerin kalitesinde artış elde edilmesi şüphelidir.
Geniş ebat inkjet baskı sistemlerinde poster, billboard, banner, araç ve bina cephe giydirmeleri için hazırlanacak resimlerinçözünürlük değeri PPI saptanırken, medya ile insan gözü arasındaki Görüş Uzaklığı mutlaka gözönünde bulundurulmalıdır.
Bir bina yüzeyine kaplanacak giydirmelerdeki resimler 50- 60 metre uzaklıktan bakılacağı için, bu baskıların 300 PPI ya da 72 PPI çözünürlük kalitesinde olduğu anlaşılamaz ve bu kadar uzak mesafede insan gözü baskı kalitesi düşüklüğünü kesinlikle farkedemez. Bu bağlamda iç mekan ve dış mekan geniş ebat inkjet baskılarda Görüş Uzaklığı mesafesi dikkate alınarak resimlerin çözünürlük değerleri PPI değiştirilmelidir. Büyük ebat çalışılan resimlerin çözünürlükleri ne kadar düşük olursa, doküman büyüklükleri o kadar azalır ve Photoshop'ta çalışma hızınız da aynı paralelde artar.
Okuma mesafesindeki Laser ya da Inkjet baskılarda kullanılacak resimlerin çözünürlük değerleri ise, yazıcıların baskı (nokta) çözünürlüklerine göre 100 ppi - 300 ppi arasında değişebilir. Yazıcıların çözünürlük DPI değerleri ile Photoshop'ta düzenlediğiniz resimlerin çözünürlük PPI değerleri birbirlerinden farklı iki ayrı unsurdur. Kullanılan tüm yazıcılar için insan gözü tarafından algılanabilecek efektif çözünürlük PPI değerleri belirtilen rakamlardan daha düşüktür. Yazıcılarınızda basılacak resimlerin efektif çözünürlük kalitesini öğrenmek için bilhassa düz objelerin bulunduğu resimlerden farklı PPI değerlerinde örnekler basın ve düz objelerin kenarlarını dikkatle inceleyin. Çok düşük PPI değerleri kullanıldığı zaman düz objelerin kenarlarında kırıklıklar (pikseller) çıplak gözle hemen görülür. Obje kenarlarındaki kırıklıkların gözle algılanamadığı resim çözünürlüğü PPI, yazıcınızın efektif çözünürlük kalitesini ortaya koyar. Bu bağlamda yazıcıya göndereceğiniz resimlerin çözünürlüklerini düşürerek çok daha kısa zamanda baskıların gerçekleşmesini sağlayabilir, saatlerce yazıcı karşısında beklemenize gerek kalmaz.
DPI (Dots per Inch)
DPI= 1 inch'teki (2.54 cm) nokta sayısı Genelde herkesin karıştırdığı DPI ise sadece film, kalıp, kağıt vs., malzeme üzerine yapılan baskı/pozlama üretimlerinde nokta yoğunluğunu ifade eden çözünürlük birimidir. Baskı üretimlerinde Piksel yerine Nokta kullanıldığı için DPI değerinin ekranlarda görüntülenen piksellerle doğrudan bir ilişkisi yoktur. PPI = ekran/piksel yoğunluğu çözünürlük birimi DPI = baskı/nokta yoğunluğu çözünürlük birimi Bir resmin PPI değeri ne kadar yüksek ise, dijital olarak resmin ebadı o derece büyük ve detay derinliği fazla demektir.
Öte yandan bir yazıcının DPI baskı çözünürlük değeri ne kadar yüksek olursa, baskı üretiminde kağıt yüzeyine o kadar fazla nokta vuruşu ya da pozlama yapılacak demektir. Genel olarak yazıcılar bir piksel görüntüyü kağıt yüzeyine aktarmak için en az 4 nokta vuruşu yapmaktadır. Film pozlama ünitelerinde
bu rakam 16'ya kadar çıkmaktadır.
Ofset baskı sistemlerinde kullanılan film ya da CTP kalıp pozlama üniteleri, yüksek baskı kalitesi gereksinimi için genel olarak 2400 DPI çözünürlük değerine sahiptir. Bunun anlamı, film ya da kalıp üzerinde, 1 inch ölçü içine 2400 adet nokta pozlanmasıdır. Benzer şekilde 600 DPI çözünürlüğü olan bir yazıcı ise, 1 inch'e 600 nokta vuruşu gerçekleştirmektedir.
Düşük PPI değerinde (72 ppi) bir resim, yüksek DPI değeriyle (2400 dpi) basılsa bile, ekranda görüntülenen piksel kutucukları bilhassa kaliteli kağıt yüzeyinde meydana çıkar. Bu bağlamda resimlerin çözünürlüğü PPI olarak ne kadar yüksek olursa, resimlerin baskı kalitesi de aynı oranda artmış olur.
IMAGE SIZE (Görüntü Büyüklüğü)
Resimlerin görüntü büyüklüklerini Image > Image Size penceresinde iki ayrı bölümde görebilirsiniz.
Pixel Dimensions: Piksel Ölçüleri Document Size: Doküman Boyutu (Çıkış Boyutu) Piksel Ölçüleri resimlerin tamamındaki piksellerin Width (Genişlik), Height (Yükseklik) sayısını gösterirken, Doküman Boyutu ise resmin gerçek alan boyutunu belirtmektedir. Document Size bölümünde ayrıca dokümanın dijital çözünürlük (Resolution) PPI değeri de bulunmaktadır. Doküman baskı boyutu aynı kalacak şekilde çözünürlük değerini basılacak medyaya göre istediğiniz şekilde bu pencerede değiştirebilirsiniz.
Adobe Photoshop bu işlemi gerçekleştirirken Resample Image bölümünde farklı yöntemler uygulamaktadır.
Nearest Neighbor: En Yakın Komşu Piksel
Bilinear: Çift Doğrusal
Bicubic: Çift Kübik
Bicubic Smoother: Çift Kübik Daha Yumuşak
Bicubic Sharper: Çift Kübik Daha Keskin
Doküman boyutlarını büyültmek ya da küçültmek için şimdiye kadar uygulanan en başarılı yöntem Bicubic seçenekleridir.
Bicubic: Düşük oranda (% 5-%10) büyültme ve küçültmeişlemleri için kullanılır.
Bicubic Smoother: Yüksek oranda büyültme işlemleri için kullanılır. Büyültme işlemi sırasında objelerin kontrast kenarlarında meydana gelen istenmeyen patlamalar yumuşatılmış olur. Büyültme işlemi sonrasında Filter > Sharpen > Unsharp Maskfonksiyonu kullanılarak fotoğrafın keskinleştirilmesi gerekebilir.
Bicubic Sharper: Yüksek oranda küçültme işlemleri için kullanılır. Küçültme işlemi sırasında silinen pikseller sebebiyle meydana gelebilecek keskinlik kayıpları otomatik giderilmiş olur.
Not: Büyültme işlemlerinde en sağlıklı yöntem ise, fotoğrafların dijital makinelerle RAW (Ham) olarak çekilmesi ve büyültme işleminin resim RAW formatında iken gerçekleştirilmesidir.Büyültme/küçültme işlemleri kesinlikle Photoshop programında gerçekleştirilmeli ve sayfa tasarım programlarına %100
ölçülerle aktarılmalıdır. Resimler piksellerden meydana geldiği için, Photoshop haricindeki programlarda yapılan tüm büyültme işlemlerinde fotoğraf değil, fotoğrafı oluşturan piksel kutucukları büyütülmüş olur. Baskı aşamasında ise diğer programlarda büyültülen resimlerin pikselleri çıplak gözle görünmeye başlar.
Photoshop harici başka programlarda yapılan küçültme işlemlerinde ise, fotoğrafın orijinal boyutu ve dolayısıyla milyonlarca piksel yazıcı ile film çıkış ve CTP kalıp pozlama yönetim programı RIP'ler tarafından boş yere saatlerce okunmak zorunda kalır.
Çoğu zaman dokümanların saatlerce okunmasına rağmen basılamama sebeplerinden birisi Photoshop harici programlarda uygulanan bu yanlış ve hatalı küçültme yöntemidir. Genel kural olarak resimlerin her türlü büyültme, küçültme, döndürme, yatırma vs., deformasyon işlemlerinin mutlaka Adobe Photoshop programında gerçekleştirilmelidir.
Geniş Ebat Inkjet baskı sistemlerinde kullanılacak fotoğrafların büyültme işlemlerinde ise daha sağlıklı bir yöntem uygulayabilirsiniz. Bilhassa yüksek çözünürlükte çekilmiş düşük boyutlu fotoğrafların Photoshop'ta büyütülmesi Image Size penceresinde iki aşamalı yöntemle gerçekleştirilebilir. 10.2 MegaPixel çözünürlüklü dijital makineyle çekilmiş bir fotoğrafı (2592 x 3871 pixels) Photoshop programında açtığınız zaman, Image Size penceresinin Document Size bölümünde bu resmin 21.95 cm x 32.77 cm boyutlarında ve 300 pixels/inch dijital çözünürlüğe sahip olduğunu göreceksiniz.
''Resample Image kutusunun işaretini kaldırın. Document Size bölümündeki Width+Height+Resolution seçenekleri birbirlerine otomatik bağımlı hale gelecektir. Resolution bölümüne 72 ppi girin. Doküman boyutlarının değişerek 91.44 x 136.56 cm olduğunu göreceksiniz. Gerçekleştirilen bu işlem sırasında Pixel Dimensions bölümündeki piksel sayılarında hiçbir değişiklik olmamaktadır.
Bunun anlamı, daha düşük çözünürlük değerleri kullanılarak basılması gereken resimlerin boyutu arttırılırken, piksel boyutlarında hiçbir değişim olmayacağı için fotoğraflar aynı kalitede kalmış olacaktır.
Bu yöntemin doğruluğunu saptamak için işlemi yapmadan önce pikselleri ekranda net görebileceğiniz şekilde fotoğrafı %1600 Zoom yaparak büyütün, ve daha sonra işlem gerçekleşirken ekranda pikselleri dikkatle izleyin. Fotoğrafı oluşturan piksellerin kesinlikle hiçbir değişikliğe uğramadığını kendi gözünüzle göreceksiniz. Bilhassa dış mekan cephe giydirmeleri ile uzak mesafeden bakılacak iç mekan poster baskılarda, piksel çoğaltma metodlarını kulanmadan, bu yöntemle aynı kalitede fakat çok daha büyük boyutta fotoğraf baskıları elde edebilirsiniz.
Şayet istenilen baskı boyutlarını elde edemediyseniz, ikinci aşama olarak: Resample Image kutusunu işaretleyin ve Bicubic Smoother seçtikten sonra istediğiniz doküman boyutunu girip OK tuşuna basın. İşlem sonrası Unsharp Mask uygulayarak dilediğiniz keskinlik artışını verebilirsiniz.
LPI (Lines per Inch)
LPI= 1 inch'teki (2.54 cm) çizgi sayısı Baskı üretimleri için en önemli faktörlerden birisi olan LPI, griton ile renkli resimlerin oluşumundaki K (siyah) ve CMYK noktaların film, kalıp, kağıt vs., üzerindeki dağılımını belirten tram sıklığı (Screen Frequency) tanımlama birimidir. Bu bağlamda dijital piksel yoğunluk birimi PPI ile baskı tram sıklığı birimi LPI'ın doğrudan hiçbir bağlantısı yoktur ve kesinlikle birbiriyle karıştırılmaması gerekir.
Üzerine baskı yapılacak medyanın (kağıt vb.,) kalitesi ile baskı teknolojisinin özelliklerine göre Uluslararası Grafik, Basım ve Yayıncılık Kalite Standartları doğrultusunda düzenlenmesi gereken ve sadece baskı kalitesi ile doğrudan ilişkisi bulunan tram sıklığı birimi LPI, Türkiye dahil, metrik sistemi kabul eden ülkelerde LPCM (Line per Centimeter) olarak ta kullanılmaktadır.
LPCM= 1 cm'deki çizgi sayısı LPI tram sıklığı değerleri yükseldikçe, renk tonlarını meydana getiren CMYK noktaların kağıt üzerindeki sıklığı (yoğunluğu) artar ve resimlerde daha fazla detay ile derinlik elde edilmiş olur. Bilhassa yeni 4+ renkli tabaka ofset baskı makinelerinde, kaliteli kuşe kağıtlara yapılacak baskılarda, LPI değerleri 200'e kadar yükseltilebilir. Ancak web-ofset ile kuşe kağıda basılan yüksek tirajlı dergi ilanları ve insert çalışmalarında 150 LPI üstü tram sıklığı değerlerlerin kullanılması büyük risk taşır.
Aynı şekilde tek renkli, 2 renkli veya 4 renkli eski makinelerde basılacak işler için de yüksek LPI tram sıklığı değerleri kullanmak sakıncalıdır Kağıt kalitesi düştükçe LPI tram sıklığı değerlerinin de azaltılması şarttır. Bilhassa Dot Gain (Nokta Kazancı - Nokta Şişmesi) yüksek olan 1.Hamur ve 3.Hamur gazete kağıtlarına yapılacak baskılarda, aşırı sıklıktaki CMYK noktalar (boya) kağıt üzerinde dağılarak birbirine karışacağı için, orta tonlar şişer, koyu tonlar çamurlaşır, renkler kirlenir, detay, derinlik ve keskinlik önemli ölçüde azalır. Bu bağlamda düşük kalitedeki kağıtlara yapılacak baskılarda daha düşük LPI değerleri kullanılmalıdır.
Laser veya inkjet yazıcılardan alınacak baskılar için tram sıklığı LPI değerleri daha çok bu cihazların kendi efektif baskı çözünürlük değerlerine bağlıdır. Ancak yazıcıların baskı çözünürlükleri düşük olduğundan, resimlerin tram sıklığı LPI değerlerinin çok daha düşük kullanılması gerekmektedir.
Inkjet yazıcılarda ise çeşitlilik çok fazla olduğu için, LPI tram sıklığı değerleri bilhassa Photo Quality teknolojisiyle baskı yapan yazıcılarda 250 LPI değerine kadar yükseltilerek, fotoğraf kartı baskı kalitesine çok yakın Continuous Tone (Sürekli Ton) görüntüsü elde edilebilmektedir.
Not: Fotoğraf kartlarında baskı tekniği Continuous Tone (Sürekli Ton) olduğu için nokta/tram kullanımı söz konusu değildir. Bu bağlamda LPI tram sıklığı değeri kart baskılarında kullanılmaz ve hiçbir
anlam ifade etmez.
İlgilenen meraklı arkadaşlar için en basit Print/Image Resolution (Baskı/Resim Çözünürlüğü) formülünü de verelim.
LPI x 1.5 Q = PPI veya LPI x 2.0 Q = PPI Tram Sıklığı x Sabit Kalite Değeri = Baskı/Resim Çözünürlüğü
175 x 1.5 = 262.5 PPI veya 175 x 2.0 = 350 PPI
Not: Makale alıntıdır
Kaynak: Photoshop Magazin Dergisi
Aralık'07 Sayısı
Muammer Ulusan
