Merhabalar,
2.01L versiyonu ile Corel Draw'a 1991 veya 92 de başladım. Hangi yıl olduğunu şu an tam olarak hatırlayamadım.
İyi niyetli olduğundan kesin olarak emin olduğun bir çalışma ile türkçeleştirilmiş bir versiyondu. Temsilci firma, bizzat kendisi türkçeleştirmişti.
Fakat o zamanlar, benzer yerelleştirilme sorunlarının Mac'te bile olduğu görülüyordu.
Türkiye Bilişim Derneği ise yerelleştirme çalışmalarına kurulduğu yıllarda ciddi olarak katkıda bulunmaya çalışıyordu. 85lerde başlıyan bu çalışmalar, bugün artık neredeyse durmuş gibidir. Ya da ipin ucu salıverilmiş gibidir.
Oysa o yıllarda epeyce ilgi çekiyordu bu çalışmalar. Örneğin Computer sözcüğünün "bilgisayar" olarak türkçeleştirilmesi bile tepki çekmişti. "Bilgi, sayılmaz", ancak "sayı, sayılır" yani "sayısayar" diye çevrilmesi gerektiği gibi tartışmalar vardı. Aynı şey printer sözcüğünün "yazıcı" diye çevrilmesi gibi. Printer sözcüğünün türkçe karşılğı "baskı yapan", "basan", "baskıcı" dır. Oysa "Yazıcı" sözcüğünün ingilizcesi "writer" değil midir?
Gelgelim ki, artık bu sözcükleri doğru olarak yeniden konumlandırmaya, kanımca güç yetmez. 1970-80 arasındaki ilerici bir anlayışla, her konuda yapılan türkçeleştirme çabaları maalesef Türk Dil Kurumu'nun yapısı bozularak engellenmiştir. Bundan da önce, bazı türkçeleştirme çabaları alaycı bir üslupla dalga geçilmiştir.
Otobüs yerine "oturgaçlı götürgeç" gibi sözcüklerle bu çalışmalar baltalanmıştır. 1950lerde Tayyare sözcüğü "ucak" sözcüğü ile yer değiştirildiğinde dönemin milletvekilleri, aydınları bu ne rezalet! diye ayağa kalkmışlardı. Bugün uçağa Tayyare diyene biraz gözlerimizi kısarak bakıyoruz. Öyle değil mi?
(Laf aramızda, argodaki "os....tan tayyare" sözcüğü, jet uçakları için söylenirdi. Şimdi başka anlamda söyleniyor!)
Neyse, konuyu sulandırmadan, tekrar dönecek olursak, yerelleştirme ciddi bir sorundur. Microsoft, önceleri bu konu üzerinde fazla durmazdı. Fakat, özellikle Windows 3.0 dan itibaren ciddi olarak eğilmiş, uzmanlarla çalışarak, daha iyi bir yerelleştirme çabasına girişmiştir. Bunu bütün hatalarına rağmen takdir etmek gerekir.
Fakat uygulama programları açısından, aynı verimliliğin olduğu söylenemez. Hemen hemen bütün uygulama programlarındaki yerelleştirme çalışmaları sorunludur. Genellikle işin içinden gelmeyen yani grafikten, matbaadan anlamayan programcılar ya da grafik terminolojisine tam anlamıyla vakıf olmayan grafikerler tarafından kodlara girilerek türkçeleştirme yapılmıştır.
Örnek verme gerekirse,
Türkçeleştirilmiş eski bir Corel Draw versiyonunda, baskı penceresini açtığımızda "ekran açısı" diye bir satır gördüm...
Ne demek "ekran açısı"?
Acaba baktığımız ekranın açısı mı kastediliyor? Ama ne ilgisi var? Saçma bir durum..
Oysa bildiğimiz tram sözcüğünün karşılığı ingilizcede "screen"dir. Screen sözcüğü ise genellikle türkçeye ekran, sahne, sinema perdesi diye çevrilir. Yani olması gereken "Tram açısı" idi...
Heidelberg matbaa makinelerine hâlâ "Haydarbey" diyenler olduğunu, ilanlarda rastlıyorum.
Adamın biri, arabası arızalanınca tamirciye götürmüş. Tamirci detaylı bir incelemeden sonra teşhisi koymuş:
"Abi sizin arabanın "mestanhafız"ı arızalı. Adam şaşırmış. Mestanhafız ne demek? Bozuntuya vermeden, parçayı göstermesini istemiş. Tamircinin eline aldığı parçanın üzerinde ne yazıyor: "Westinghouse!"...
Herzamanki gibi konuyu aldık, biryerlere götürdük, geriye getirmedik..
Sağlıcakla kalın.
Tuncer ÖZKAN
